بهشتی:
نسل های آینده ما را بابت رفتار امروز بازخواست می کنند
به گزارش خاتون یار، البرز یک فعال فرهنگی و ایران شناس با تکیه بر مسایل زیست محیطی امروز ایران اظهار داشت: بحران امروز ایران، نتیجه فراموشی نسبت تاریخی ما با طبیعت است.. نسل های آینده چیزی برای مصرف نخواهند داشت و ما را بابت رفتار امروزمان بازخواست خواهند کرد.
سیدمحمد بهشتی در سلسله نشست های فرهنگ و محیط زیست که عصر دوشنبه اول دی در کرج برگزار گردید، اظهار داشت: بزرگ ترین پرسشی که امروز جامعه ایرانی باید به آن پاسخ دهد، چیستی ایرانیان و جایگاه ایران نسبت با جهان، همچون در رابطه با طبیعت است.
وی اضافه کرد: نسبت ایرانی ها با طبیعت، تفاوتی ماهوی با نوع مواجهه غربی ها و حتی دیگر تمدن های شرقی مانند چین دارد. هر تمدنی گمان می کند رابطه اش با طبیعت درست ترین شکل امکان دارد، اما بررسی تاریخی نشان داده است این نسبت ها کاملا متفاوت بوده اند.
بهشتی ضمن اشاره به رفتار تمدن غرب با محیط طبیعی اظهار داشت: تصرف غربی ها در طبیعت، تصرفی جبری بوده است. از قرون وسطی تا قرن هجدهم، بخش عمده ای از جنگل های اروپا پاک تراشی شد و شهرهای امروز شمال اروپا، ریشه در دیرهای مذهبی دارند که مأموریتشان از بین بردن جنگلها بود. تا قرن هفدهم، تقریبا هیچ شهر اروپایی درختی در درون خود نداشت؛ موضوعی که جهانگردانی چون شاردن را هنگام مشاهده اصفهان شگفت زده می کرد.
وی اضافه کرد: حتی امروز هم باغ های اروپایی نشان دهنده سلطه انسان بر طبیعت هستند، گیاهان در قالب اشکال هندسی و تحت نظم تحمیلی قرار می گیرند. این نگاه، طبیعت را به عنصری مطیع و بی جان تبدیل میکند.
این جامعه شناس با مقایسه این رویکرد با تمدن چین اظهار داشت: در چین، تصرف طبیعت کالبدی است؛ یعنی طبیعت باید به محضر انسان آورده شود. نمونه آن، بونسای و گلدان است که امکان حضور گیاه با ریشه را می دهد، اما در چهارچوب اراده انسان است.
بهشتی ضمن اشاره به سنت های ایرانی توضیح داد: در ایران، تا دهه ۱۳۳۰، گل چیده شده جایگاهی نداشت و بردن گل با ریشه به خانه دیگران نشانه شگون بود. حتی گل فروشی ها هم گل را بصورت گلدانی عرضه می کردند. این نشان داده است که نگاه ایرانی، معطوف به حفظ جان طبیعت بوده است.
وی ضمن اشاره به تفاوت هنر ایرانی و غربی اضافه کرد: در نقاشی غربی، طبیعت بی جان جایگاه ویژه ای دارد؛ طبیعتی که جانش گرفته شده تا سلطه انسان بر آن به نمایش درآید. اما در هنر ایرانی، حتی نقاشی گل هم سرشار از جان است، گویی بلبل می خواند و گل عطر دارد.
بهشتی مفهوم صلح را هم در فرهنگ های مختلف متفاوت دانست و اظهار داشت: در فرهنگ غربی، صلح به معنای تسلیم شدن است؛ همان چیزی که از آن با عنوان صلح رومی یاد می شود. اما در فرهنگ شرقی، صلح در تبعیت از نظم کیهانی معنا پیدا می کند. در فرهنگ ایرانی، صلح حاصل تصرف جوهری است؛ یعنی هر چیز به غایت استعداد خود برسد.
این فعال فرهنگی ضمن اشاره به پیشینه تاریخی ایران اشاره کرد: این سرزمین، خاستگاه یکجانشینی بشر، اولین روستاها، اهلی سازی گیاهان و حیوانات، سفالگری و نان پزی بوده است. ایران همیشه در کمربند بیابانی و با این وجود در تقاطع کوهستانی جهان قرار داشته؛ سرزمینی با منابع بالقوه و موانع بالقوه زیستی که زیستن در آن، همیشه نیازمند به فعل درآوردن قوه ها بوده است.
این جامعه شناس هشدار داد: اکوسیستم های غربی ممکنست ۱۵۰ سال رفتار نادرست را تاب بیاورند، اما سرزمین ایران بسیار حساس است و در کمتر از ۷۰ سال واکنش نشان داده است. نمونه آن، اشاره ناصر خسرو به تغییر هوای اصفهان بعد از ساخت دیوار دفاعی شهر است؛ حال آن که امروز هزاران صنعت در کنار شهرها مستقر شده اند.
بهشتی تاکید کرد: ما باید باردیگر به تجربه زیستی و تاریخی خود بازگردیم و نوع تصرف جوهری در طبیعت را احیا نماییم. نسل های آینده چیزی برای مصرف نخواهند داشت و ما را بابت رفتار امروزمان بازخواست خواهند کرد.
وی تصریح کرد: هنوز فرصت بازبینی و توبه از رفتارهای نادرست وجود دارد؛ بازگشت به اهلیت ایرانی و نوع مواجهه ایرانی با طبیعت باید باردیگر در منش و رفتارمان دیده شود.
به اجمال، اما در هنر ایرانی، حتی نقاشی گل هم سرشار از جان است، گویی بلبل می خواند و گل عطر دارد. اما در فرهنگ شرقی، صلح در تبعیت از نظم کیهانی معنا پیدا می کند. ایران همیشه در کمربند بیابانی و با این وجود در تقاطع کوهستانی جهان قرار داشته؛ سرزمینی با منابع بالقوه و موانع بالقوه زیستی که زیستن در آن، همیشه نیازمند به فعل درآوردن قوه ها بوده است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب